Plus: Laat collega Halsema Trump het Rijksmuseum zien?

Bizarre ingezonden zaterdagbrief in de courant: een burgemeester die zich keert tegen de NAVO-top op 24 en 25 juni in Den Haag. Het leek een grap maar de partijloze BM van Vijfheerenlanden  - een grote fusiegemeente ten zuiden van Utrecht - Sjors Fröhlich gooide zijn column voor maximaal resultaat (ongetwijfeld tot woede van VOLT, fuck VOLT) op Twitter. Het bleek echt te zijn.

Fröhlich trapt zijn briefje af met: “Laat ik het toch maar eens zeggen: ik vind het van de gekke dat de grote Navotop deze zomer in Nederland wordt georganiseerd.” Een jaren 50 taalgebruik dat volledig past bij zijn NCRV-achtergrond, de omroep waar Fröhlich begon toen zijn collega Dick Passchier miljoenen kijkers aan de buis gekluisterd hield met zijn live-verslag van het bloemencorso. De burgervader vindt de conferentie, die volgens hem 100 miljoen euro kost, te duur. “Je kunt met dit bedrag ook 200 jaar de landelijke Sinterklaasintocht organiseren”, provinciaalt hij erop los. Ook hekelt hij de inzet van 27.000 agenten en het evenement zou louter om ‘prestige’ draaien en een feestje voor NAVO-chef Mark Rutte zijn.

Het lijkt erop dat Fröhlich zichzelf in de kijker wil spelen, zoals veel burgemeesters (hoogdravende Nieuwjaarstoespraken van Halsema en Dijksma, de burgemeester van Groningen over asielbeleid voordat hij een autorukker bleek te zijn) zich de laatste tijd met van alles en nog wat bemoeien behalve hun bestuurlijke taken.

Verdiept heeft Fröhlich zich in ieder geval niet in de kwestie want het is al sinds de zomer van 2023 bekend dat Nederland de top in Den Haag (Apeldoorn, Maastricht en Rotterdam visten achter het net) gaat organiseren en dat deze vergelijkbaar zo niet groter zal zijn als de nucleaire top in 2014. Ditmaal komen er 8500 gasten, onder wie 45 regeringsleiders, inclusief de kersverse Amerikaanse president Donald Trump.

Maar twitteren is iets anders dan met poen een referendum beïnvloeden

In de aanloop naar het referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne in 2016 bleek een omstreden miljardair, eerder veroordeeld voor handel met voorkennis, zich te mengen in wat een Nederlands democratisch feestje had moeten zijn. De Amerikaans-Hongaarse George Soros had 200.000 euro gestort in de campagnekas van Stem voor Nederland, de organisatie die zich hardmaakte voor een ‘JA’. Deze club werd geleid door Joshua Livestro, een voormalig adviseur van Sarah ‘Crazy’ Palin en de oprichter van het extreemrechtse nepnieuwsweblog DDS. Hij verspreidde in zijn nieuwe rol de desinformatie dat tegenhanger GeenPeil in de zak van het Kremlin zou zitten.

Later dat jaar lekte uit dat Soros tussen 2009 en 2014 minstens 4,9 miljoen euro had overgeboekt aan Nederlandse stichtingen, goede doelen en denktanks. Waaronder ProDemos en KiesKompas (die in verkiezingstijd allebei een stemwijzer uitbrengen) en de pro-Europese studentenvereniging AEGEE, die in vrijwel alle Nederlandse studentensteden aanwezig is.

In de tussentijd had Soros ook nog een afspraak met minister-president Mark Rutte proberen te maken, ontdekte Pieter Omtzigt (kritiek op Soros werd toen nog niet als antisemitisch geframed). De premier hield de boot gelukkig af, het Torentje bleef voor de miljardair gesloten.

(Niet die op de foto)

*flats* Op de tweede dag van 2025 deed de Godin van de Ironie donderdag rond half twee ’s middags een poepje in de Bassiehof inbox. De eerste Kamervraag van 2025 was gearriveerd en ging over de Tesla Cybertruck. Niet die dezelfde nacht voor het Trump Hotel in Las Vegas was geëxplodeerd maar eentje van rapper Kosso die er mee door Nederland rijdt.

Lang verhaal kort: de muzikant/influencer/handelaar in voedingssupplementen heeft een Cybertruck gekocht maar die mag wegens Europese regels nog niet de weg op. Kosso heeft echter een Albanees geitenpaadje gevonden: in Tirana delen ze nummerborden uit waarmee je een half jaar in de EU mag rondrijden. Een complexe publiciteitsstunt kortom van de rapper die aan zijn naambekendheid wil werken (en waar nu blijkt bovendien een Nederlandse dealer de dupe van lijkt te worden).

Enter CDA’ers Derk ‘Kleine Kissinger’ Boswijk en Eline Vedder (bekend van toen ze recent moest huilen nadat Caroline van der Plas boos op haar werd). Het christendemocratisch duo ziet schijnbaar brood in de capriolen van Kosso en gooit donderdag de set van 15 vragen over de schutting van verkeersminister Barry Madlener (PVV) en zijn Justitie-collega David van Weel (VVD). Of Boswijk en Vedder een koude taaie oliebol dwarszat of iets anders: die vragen zijn nogal knorrig van toon. Sterker; het tweetal gaat helemaal parlementaire enquête op het kabinet.

Kabinetsdelegatie naar Davos, Máxima ontbreekt

Geinig lijstje op de valreep van het jaar: Dick gaat naar Davos. Naast premier Schoof is het de bedoeling dat ook ministers Sophie Hermans (Klimaat, VVD), Ruben Brekelmans (Defensie, VVD), Dirk Beljaarts (EZ, PVV), DNB-voorman Klaas Knot en AIVD-chef Erik Akerboom tussen maandag 20 tot en met vrijdag 24 januari de 54ste jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum (WEF) in het Zwitserse Davos bijwonen. Hun namen staan op een vertrouwelijke concept-deelnemerslijst van overheden en vertegenwoordigers van internationale organisaties die Bassiehof deze Kerstdagen onder de boom vond. Andere Nederlanders op de lijst zijn Secretaris-Generaal van de NAVO Mark Rutte, Sigrid Kaag die namens de VN de bezem door Gaza gaat halen en EU-klimaatcommissaris Wopke Hoekstra.

Wie echter ontbreekt (maar concept dus zeg nooit nooit) is koningin Máxima. Het zou voor het eerst sinds 2015 zijn dat de vorstin een WEF-bijeenkomst niet bijwoont. Andere gekroonde hoofden zoals onder meer de Koning en Koningin der Belgen, prins Albert van Monaco, het vorstenpaar Abdoellah II en Rania van Jordanië en koning Letsie III van Lesotho zijn wel aanwezig om Klaus Schwab uit te zwaaien.

En andere prijzen

Politiek 2024 was geen volledig jaar daar het voor de helft nog geleid werd door demissionair minister-president Mark Rutte en zijn mensen. Toch voelt de Periode Schoof als een eeuwigheid vanwege de reldichtheid van het geheel; het is voor de beschouwer vanaf dag één smullen qua kabinetscrises, onverwachte plotwendingen en een buitenissige oppositie. Terwijl van links tot rechts met spanning werd gekeken naar hoe de onbetwistbare winnaar van de verkiezingen zich zou gaan gedragen in de nieuwe constellatie. Een rechtstatelijke basislijn moest zelfs worden geformuleerd om Geert Wilders in te kaderen. Maar al snel bleek NSC de onbetrouwbare partner in het geheel te zijn. Wat ons brengt op de…

PvdAGL is niet langer een normale partij

Op de Niet in mijn naam-actiewebsite van Oxfam Novib – bekend van een seksschandaal dat met medeweten van een inmiddels ondervoorzitter van de Tweede Kamer in de doofpot verdween - valt te lezen: “Al meer dan een jaar lijden Palestijnen, en ook mensen in omringende landen, onder onvoorstelbaar oorlogsgeweld. De bevolking van Gaza dreigt zelfs volledig uitgeroeid te worden. Maar de Nederlandse politiek is medeplichtig en draagt actief bij door Israël te blijven steunen.”

Op de voor haar doen opmerkelijk lange aanrijtijd van Claudia de Breij na, was de stroom van ego gedreven BN-diarree voorspelbaar. Menselijk leed (‘ERRUG!’), Nederlandse politiek (‘Ja, Wilders slecht)’ en Israël (‘Die vallen Femke lastig, toch?) doen het altijd lekker in die kringen. Vergeef hen, want ze hebben zoals gebruikelijk geen idee waar ze mee bezig zijn.

Kwalijker is dat Oxfam N. geen woord wijdt aan de oorzaak van de gebeurtenissen in Gaza: de ongekende terreuraanval van 7 oktober 2023, de slachtpartij en het ontvoeren van honderden mannen, vrouwen en kinderen waarvan een deel tot op de dag van vandaag gegijzeld wordt. De actiewebsite is uitgevoerd in de kleuren van de watermeloen, het geel dat symbool staat voor de terugkeer van de gijzelaars is angstvallig vermeden.

Schandalig wordt het met dat vetgedrukte zinnetje: De bevolking van Gaza dreigt zelfs volledig uitgeroeid te worden. Daar is namelijk geen enkel bewijs voor. Zelfs Amnesty – dat nota bene deze maand de definitie van genocide eigenhandig oprekte – stelt niet dat Israël voornemens is de ruim twee miljoen Gazanen uit te roeien.

De tweet van PvdAGroenLinks-leider Frans Timmermans hierboven verschaft die bizarre stelling van Oxfam echter legitimiteit. Terwijl het nepnieuws en desinformatie is en zelfs opruiend.

Opletten, Van Zanten en Soepboer

Het wilde afgelopen week maar niet tot Aant-Jelle Soepboer (NSC) en Claudia van Zanten (BBB) doordringen dat inhoudelijke kritiek op NPO-programma’s nergens toe leidt. Van Zanten wil een onderzoek naar de NOS en de berichtgeving over Israël en de oorlog tegen terreur die het land voert sinds het door Hamas aangerichte pogrom op 7 oktober vorig jaar. Soepboer hekelde de verslaggeving van Powned over Sunneklaas op Ameland.

Laat er geen misverstand over bestaan: de NOS is totaalkudt. Maar de kritische kijker heeft geen BBB-Kamerlid nodig om daarop gewezen te worden, dat wist ‘ie al. Dat uitgerekend een woordvoerder van het zogenaamde rEcHtStAtEliJkE NSC in de Nationale Vergaderzaal een volstrekt marginale aangelegenheid als Sunneklaas, Powned en de Amelanders op reportageniveau wil micromanagen is ronduit krankzinnig.

Persvrijheid en politieke bemoeienis zijn een gevaarlijke combinatie. Als BBB en NSC dit recht opeisen, zal in een andere politieke constellatie de wegens antisemitisme in eigen gelederen omstreden PvdA/GroenLinks-combinatie hetzelfde doen. Dat is een dystopisch vooruitzicht.

Niet waden door het moeras maar klassiek polderen

Alexander Pechtold doopte zijn fractie tijdens de eerste Algemene Beschouwingen van Rutte II op woensdag 24 september 2013 ‘His majesty's most loyal opposition’. Dat startschot voor jarenlange constructieve oppositie van D66, was een van de redenen waarom dit VVD/PvdA-kabinet tot nu toe als enige deze eeuw de eindstreep haalde. Na de jaren Balkenende stond D66 er beroerd voor. Door verschillende akkoorden aan te jagen in ruil voor steun in de Eerste Kamer, gaf Pechtold zijn club weer kleur op de wangen. En de rest is geschiedenis: D66 deed er weer toe en werd het fundament van de resterende kabinetten Rutte.

De geest van Pechtold waart kortom rond sinds opvolger Rob Jetten vorig weekeinde op zijn congres aankondigde samen met CDA en JA21 te willen onderhandelen over minder bezuinigingen op de onderwijsbegroting in ruil voor de steun in de senaat. Ook ChristenUnie en SGP schoven aan bij het overleg op de burelen van Geert Wilders’ PVV (de christelijke partijen hebben sowieso de smaak te pakken: eerder deze maand vormden ze al een bondje rond het belastingplan en de btw-verhoging op sport, cultuur en media). Het is voorwaar een monsterverbond: de coalitie heeft in de senaat 8 zetels extra nodig, deze onheilige alliantie onder leiding van D66 is goed voor 19 zetels.  

Dit enthousiasme van de oppositie is een gevolg van Pieters Prutsers: zowel de wegens een Greettweet opgestapte fiscaalstas Folkert Idsinga als Onderwijsminister Eppo Bruins hebben in de aanloop van hun plannen en begrotingen niet geïnvesteerd in contacten met de oppositie, wil het verhaal. Buitengewoon onverstandig gezien dat tekort aan zetels in de chambre de réflexion en tekenend voor de permanente puinhoop bij NSC. Ter illustratie: het leek de nog maar pas teruggekeerde Pieter Omtzigt dinsdag een goed plan om ruzie te zoeken met zijn eigen partners PVV, VVD en BBB. 

Komende week wordt duidelijk of de onderhandelingen een onderwijspact zullen baren. Bij succes is dat wellicht de opmaat naar meer; niet een totaalpakket zoals Dick Schoof - waar bemoeit die man zich eigenlijk mee? [ironieteken] - vrijdag lichtzinnig suggereerde maar op deelonderwerpen. Want er zijn nog genoeg heikele dossiers zoals ontwikkelingssamenwerking, gezondheidszorg en ontwikkelingshulp die ongetwijfeld een oppositioneel steuntje in de rug kunnen gebruiken.

Dat is niet waden door het moeras zoals sommigen stellen maar klassiek polderen onder buitengewone omstandigheden. Een nieuwe scène in het toneelstuk Hoop, lef en trots, met in de hoofdrollen Jetten als Pechtold 2.0 en Wilders als Constructieve Geert.

Vreemde timing van de ICC-chef

Dat Kati Piri (PvdAGL) het donderdag van minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) voor de kloten kreeg, kwam niet uit het niets. Net zoals tijdens het bewind van voorgangster Hanke Bruins Slot (CDA) bevindt er zich een vijfde colonne onder zijn ambtenaren. Die stak de kop op na het door Hamas aangerichte pogrom van 7 oktober vorig jaar. Het gaat hier niet om de lunchpauze-activisten op de stoep van hun eigen ministerie maar de staatsdienaren in de hogere echelons met toegang tot geheime informatie. Verborgen in de schaduwen binnen het departement lekten zij die ochtend voor de zoveelste keer geclassificeerde informatie, nu over Gaza. Dus toen Piri daarna ook nog eens over het geheime Israël-reisschema van Veldkamp bleek te beschikken, was de maat vol: een woedeaanval in de Nationale Vergaderzaal volgde.

Wellicht dat die driftbui de reden was dat de minister daarna tijdens het debat over zijn begroting zei het arrestatiebevel (het was een drukke ochtend voor de bewindsman) van het Internationaal Strafhof (ICC) bij gelegenheid onomwonden te zullen uitvoeren. Dat zal ook wel moeten: het ICC is gevestigd in Den Haag en Nederland is ondertekenaar van het Statuut van Rome dat ten grondslag ligt aan het tribunaal. Dat wil niet zeggen dat Veldkamp (en minister-president Dick Schoof, Netanyahu is tenslotte een collega-regeringsleider) niet enkele kanttekeningen bij de beslissing van de Britse ICC-hoofdaanklager Karim Khan kunnen plaatsen. Het kabinet mag wel wat kritischer zijn.

Altijd crisis waar NSC is

Jammer dat pas rond 2044/2045 de notulen van de Ministerraden van afgelopen week openbaar worden. Dan wordt duidelijk of de term kutmarokkanen echt gebezigd is op maandag 11 november en in welke context (volgde een maar wel ónze kutmarokkanen?). Ook zal dan blijken of minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) echt heeft gezegd dat antisemitisme lastig uit de samenleving te verwijderen is en niet zomaar 'als een puist met pus' kan worden uitgeknepen. Een waarheid als een koe overigens; het is niet zo dat de Jodenhaat sinds mei 1945 plotsklaps verdwenen was en de vraag is of dat ooit in Nederland zal gebeuren.

Ook zou het weinig smaakvolle halalvreters in het Catshuis geklonken hebben. Dat is een forse schrobbering door voorzitter Dick Schoof waard maar een wel erg lage inzet voor een kabinetscrisis. Onvoorstelbaar dat Nora Achahbar (NSC) om die opmerkingen vrijdag haar ontslag als staatssecretaris Toeslagen en Douane aankondigde. Tenzij ze een kniesoor met extreem lange tenen is, maar die gaan doorgaans niet in een coalitie met partijen als PVV en BBB - die altijd nogal recht voor hun raap zijn - zitten. Dan weet je wat je kan verwachten.

Blijft over dat één van de aanwezigen gezegd zou hebben dat het antisemitisme in de genen of het DNA van moslims en of Marokkanen zit. Je hoeft geen Marokkaans-Nederlandse moslimbewindspersoon te zijn om daar aanstoot aan te nemen: dat is gewoon oude school schedelmeten. Iemand die zoiets ranzigs zegt – naar verluidt Marjolein Faber maar ja, geen notulen dus - heeft niks te zoeken in een kabinet. Maar het bleek dus Achahbar zélf te zijn die vrijdag opstapte. Een stevige beslissing gezien haar portefeuille, de hersteloperatie van het Toeslagenschandaal is één van de fundamenten van NSC.